Do Hymnu. Ogólnopolski Konkurs
Dzisiaj w naszej szkole miało miejsce doniosłe wydarzenie artystyczne z udziałem prawie połowy uczniów szkoły. W tym trudnym przedsięwzięciu wspierała nas Dyrekcja, Nauczyciele i Rodzice.
Dziękujemy, bez Was by się to nie udało ☺
Uczniowie naszej uczestniczyli w Prezentacji Konkursowej VI edycji Ogólnopolskiego Konkursu DO HYMNU do której przystąpiło 300 szkół z całej Polski. Było to dla całej społeczności naszej szkoły ważne wydarzenie muzyczne i patriotyczne a dla uczniów możliwość zaprezentowania a cappella trzech polskich hymnów : Mazurek Dąbrowskiego, Rota i Boże coś Polskę. Jury, przed którym mieliśmy zaszczyt zaprezentować utwory konkursowe (prof. szt. muz. Monika Mielko-Remiszewska oraz prof. UMCS Barbara Pazur) oceniało znajomość tekstu, muzykalność, współpracę z dyrygentem i ogólne wrażenie artystyczne.
Gratuluję wspaniałego występu i dziękuję wszystkim moim uczniom za ciężką pracę i wielogodzinne próby. Jestem przekonana, że poprzez udział w tym wydarzeniu pogłębiliście swoją wiedzę historyczną i świadomość narodową, oraz rozwinęliście się muzycznie. Waszym rodzicom dziękuję za zrozumienie i wsparcie.
A oto fragmenty prezentowanych utworów.
HYMN POLSKI – Mazurek Dąbrowskiego. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech z 1797 roku. Od 1927 roku hymn państwowy Rzeczypospolitej Polskiej. Tekst został napisany przez Józefa Wybickiego – pisarza i polityka, szambelana ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta Poniatowskiego. Melodia nieznanego autora została oparta na motywach mazura, polskiego tańca ludowego. Początkowo uważano, że jej twórcą był Michał Kleofas Ogiński, autor popularnego poloneza Pożegnanie Ojczyzny, jednak odnalezione zapisy wykluczyły ten fakt, dlatego przyjmuje się, że twórca melodii jest nieznany. Pieśń Legionów powstała w mieście Reggio nell’Emilia leżącym w północnych Włoszech, ówczesnej Republice Cisalpińskiej. Wojciech Podgórski – współczesny historyk literatury, badacz poezji śpiewanej, bibliolog i pedagog uważa, że pieśń powstała między 16 a 19 lipca 1797 roku pod wpływem wzruszenia jakie opanowało Wybickiego na widok polskich mundurów, orłów i sztandarów. Nie jest znany moment pierwszego wykonania Mazurka, prawdopodobnie miało to miejsce podczas pożegnania legionów wychodzących z miasta a pierwszym wykonawcą utworu był sam Józef Wybicki z grupą śpiewających legionistów. Pieśń stała się niezwykle popularną, często śpiewaną przez legionowe oddziały. W liście do autora tekstu gen. Henryk Dąbrowski pisał : „… żołnierze do Twojej pieśni coraz więcej gustu nabierają…”. W ostatnich latach XVIII wieku utwór znany był już we wszystkich zaborach. Śpiewano go podczas powstań narodowych, w czasie Wiosny Ludów, podczas I i II wojny światowej. Tekst przetłumaczony został na 17 języków, w tym: angielski, chorwacki, francuski, litewski, macedoński, niemiecki, rosyjski, serbski, słowacki, węgierski. Hymn Polski stał się inspiracją dla hymnów i pieśni patriotycznych innych narodów, m.in. Słowacy śpiewali – Hej, Slováci, ešte naša slovenská reč žije, Czesi – Hej, Slované, Łużyczanie – Hišće Serbstwo njezhubjene, Chorwaci – Još Hrvatska ni propala, Ukraińcy – Ще не вмерла України.
ROTA – polska pieśń patriotyczna powstała w odpowiedzi na prowadzone represje w zaborze Pruskim wobec mieszkających tam Polaków. Wynarodawianie i germanizacja mieszkającej od wieków w Wielkopolsce społeczności polskiej stało się przyczynkiem do napisanie przez wybitną poetkę Marię Konopnicką tekstu Roty. Rota to tekst składany uroczyście, będący gwarancją dotrzymania zobowiązania wyszczególnionego w wypowiadanym tekście przysięgi, ślubowania czy przyrzeczenia. Przysięgę składają – np. żołnierze, ślubowanie – strażacy, przyrzeczenie – lekarze, harcerze. Tekst Konopnickiej przyjmuje formę uroczystego zobowiązania narodu polskiego do obrony polskości we wszystkich jej przejawach. Każdy wers tekstu przysięgi autorka kończy historyczną formułą; ….Tak nam dopomóż Bóg …. . Zwrotka pierwsza staje się deklaracją nieustannego trwania Polaków na swoich ziemiach, mimo wrogich zakusów nieprzyjaciół, wierności ojczystej mowie i historycznej tradycji narodu polskiego. W kolejnej zwrotce pada deklaracja walki o polskie ideały za wszelką cenę, do ostatniej kropli krwi, aż osiągnięte zostanie ostateczne zwycięstwo. Zwrotka trzecia przyjmuje formę protestu przeciwko prowadzonej germanizacji ludności polskiej oraz zapowiedzi gotowości do obrony wszelkich przejawów polskości w rodzimym społeczeństwie. W niej odnajdujemy odwołanie do narodowego dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele ( ….. Pójdziem gdy zabrzmi złoty róg …). Ostatnia, czwarta zwrotka jest deklaracją trwania przy wszystkich wartościach narodowych, co pozwoli odzyskać wyzwoloną Ojczyznę. Twórcą muzyki powstałej do tekstu Marii Konopnickiej był kompozytor, organista, dyrygent, pedagog Feliks Nowowiejski. Jego oratorium Znalezienie Krzyża Świętego ze słynnym Parce Domine (1906) było najczęściej wykonywaną za granicą polską kompozycją okresu po chopinowskiego. W zamyśle twórcy melodii Rota miała pełnić funkcję pieśni organizacji Sokół w Krakowie, jednak popularność jaka uzyskała spowodowała uznanie ja za utwór ogólnonarodowy, stając się jedną z najważniejszych polskich pieśni hymnicznych. Jej pierwsze wykonanie, pod batutą samego kompozytora, miało miejsce podczas uroczystego odsłonięcia pomnika grunwaldzkiego w Krakowie (15 lipca 1910) powstałego dla uczczenia 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. W wykonującym utwór chórze znaleźli się reprezentanci wszystkich zaborów, co rozumiano jako symboliczny akt zjednoczenia terytoriów polskich w przyszłej wolnej Ojczyźnie. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku rozważano uznanie Roty za hymn narodowy.
BOŻE COŚ POLSKĘ – pieśń religijna, która po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku pretendowała do miana hymnu państwowego. Wzorowana była na dwóch wierszach – pierwszym Alojzego Felińskiego, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku polskiego dramatopisarza i poety, w okresie insurekcji pełniącego funkcję adiutanta Tadeusza Kościuszki. Wiersz powstał z okazji pierwszej rocznicy ustanowienia Królestwa Kongresowego (20. VI. 1816 r.). I drugim wierszem, polemizującym z treścią pierwszego, utworem Antoniego Goreckiego poety, uczestnika wojen napoleońskich i powstania listopadowego. Za twórców melodii uważa się francuskiego kompozytora Jana Pierr’a Solié (pierwsze cztery takty) i Jana Nepomucena Kaszewskiego skrzypka wirtuoza, podporucznika piechoty walczącego w wojskach Napoleona. W refrenie wiersza Felińskiego zostały zapisane słowa: Naszego Króla zachowaj nam Panie!, dotyczyły one cara Aleksandra I, sprawującego funkcje władcy Polski. Już rok po powstaniu pieśni zamieniono je na zwrot: Naszą ojczyznę racz nam wrócić, Panie. Pieśń stała się Pieśnią konspirantów i w czasie powstania listopadowego zyskała wielka popularność, a po jego klęsce manifestowano nią narodowe uczucia patriotyczne. W 1862 roku zakazano jej wykonywania na terenie zaboru rosyjskiego jako niebezpiecznej dla imperium. Z wybuchem powstania styczniowego (1863) wróciła jako pieśń towarzysząca powstańcom, dlatego nazywano ją Marsylianką 1863 roku. Aż do 1926 roku pełniła, na równi z Mazurkiem Dąbrowskiego rolę hymnu narodowego. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku dopisano ostatnią strofę z zakończeniem refrenu … Ojczyznę wolną pobłogosław Panie …”. Tekst ten pozostaje aktualny w czasie wolności i pokoju, w okresie okupacji, wojny, stanu wojennego, w latach zniewolenia socjalistycznego śpiewano: … Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie …” Tej formuły tekstu użył Krzysztof Penderecki cytując fragmenty hymnu Boże coś Polskę w swoim Te Deum z 1980 roku, które dedykował Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. W latach 60-tych XIX wieku ówcześnie śpiewaną melodię hymnu Boże coś Polskę zastąpiono melodią znanej pieśni religijnej Serdeczna Matko. Ta, pochodząca z 1816 roku, posiadająca charakter pełny powagi, dostojeństwa i modlitewnego charakteru, jest śpiewana do dnia dzisiejszego. Scenę, w której śpiew pieśni stał się manifestacją uczuć patriotycznych i utożsamienia się ze znajdującą pod niemiecką okupacją Polską umieścił w swoim filmie Hubal reżyser Bohdan Poręba. Przedstawia ona żołnierzy Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego, dowodzonego przez majora Henryka Dobrzańskiego pseudonim Hubal, śpiewających wraz z mieszkańcami miejscowości mazowieckiej Poświętne, podczas bożonarodzeniowego nabożeństwa, hymn Boże coś Polskę. A wyglądało to tak: „Barokowa bazylika jest pełna ludzi. Na chórze młoda dziewczyna w chuście drżącym głosem śpiewa Lulajże Jezuniu. Nagle na dole robi się jakiś ruch, zamieszanie. Coś się dzieje. Ludzie odwracają się, przeciskają, aby zrobić miejsce. Śpiew powoli gaśnie i w zapadłej ciszy słychać miarowe kroki. Ktoś zaczyna chlipać, organista intonuje “Boże, coś Polskę”, a do ołtarza w kolumnie trójkowej zbliża się kilkudziesięciu polskich żołnierzy. Jest zima 1940 roku, na nabożeństwo w Poświętnem przybył Oddział Wydzielony Wojska Polskiego”…
Publikacja: Edyta Skrzyńska
